آيين‌نامه حفاظتی مولد بخار و ديگهای آبگرم
ماده ۱: الف - مولد بخار يا ديگ بخار به دستگاه يا محفظه بسته‌ای اطلاق میشود كه در آن بخار آب با فشار بيشتر از فشار هوای خارج توليد میگردد. ب - مولد بخار با فشار قوی يا متوسط به آن نوع از مولدهای بخار اطلاق میشود كه در آن حداعلای فشار موثر مجاز بيش از يك كيلو گرم بر سانتيمتر مربع (پانزده پاوند بر اينچ مربع) باشد.
تعاريف
ماده 1: الف - مولد بخار يا ديگ بخار به دستگاه يا محفظه بسته‌ای اطلاق میشود كه در آن بخار آب با فشار بيشتر از فشار هوای خارج توليد میگردد.
ب - مولد بخار با فشار قوی يا متوسط به آن نوع از مولدهای بخار اطلاق میشود كه در آن حداعلای فشار موثر مجاز بيش از يك كيلو گرم بر سانتيمتر مربع (پانزده پاوند بر اينچ مربع) باشد.
ج - مولدهای بخار با فشار ضعيف منحصراً به آن قسم از مولدهای بخار اطلاق میشود كه فشار موثر مجاز آن از يك كيلوگرم بر سانتيمتر مربع (پانزده پاوند بر اينچ مربع) تجاوز ننمايد.
د - ديگهای آبگرم به آن نوع از دستگاه‌های گرم كننده آب اطلاق میگردد كه فشار موثر داخلی آن از 10 كيلو گرم بر سانتيمتر مربع (150 پاوند بر اينچ مربع) تجاوز نكند و يا در صورت فشار بيشتر درجه حرارت آن از 120 درجه سانتيگراد (250 درجه فارنهايت) بيشتر نباشد در هر حال نبايد در آن بخار آب توليد شود.
هـ - مقصود از فشار موثر داخلی يك دستگاه تحت فشار اضافه فشار داخل آن نسبت به هوای خارج میباشد.
و - واحدهای اندازه گيری فشار در مولدهای بخار و ديگهای آبگرم عبارتند از آتمسفر (كيلوگرم بر سانتيمتر مربع) - پاوند بر اينچ مربع - بار و نيوتن بر ميلی متر مربع.
فصل اول - اصول كلی
بخش 1 - چگونگی ساختمان
ماده 2: مولد بخار و لوازم مربوطه بايد طوری طرح و ساخته شود كه اولا برای كار مورد نظر مناسب باشد و ثانياً دارای مقاومت كافی در مقابل فشارهای داخلی كه تحت آن قرار خواهد گرفت باشد.
ماده 3: علاوه بر مولد بخار،لوازم و اتصالات مربوطه نيز بايد از مصالح مناسب ومرغوب و بدون عيب و با وزن و ضخامت كافی برطبق مشخصات فنی و استانداردهای شناخته شده و معتبر ساخته شده باشد.
بخش 2 - لوحه شناسايی
ماده 4: هر مولد بخار بايد دارای لوحه فلزی نصب شده شامل اطلاعات زير باشد:
الف - نام موسسه سازنده.
ب - شماره رديف موسسه سازنده.
ج - سالی كه ساخته شده است.
د - حداكثر فشار موثر مجاز.
هـ - فشار آزمايش هيدرواستاتيك.
و - استانداردی كه ديگ آبگرم يا مولد بخار براساس آن ساخته شده است.
ز - نوع سوخت
ماده 5: لوحه شناسايی بايد در جلوی ديگ و يا در محلی كه به سهولت قابل رويت باشد نصب گردد و علاوه بر اين مشخصات مندرج در لوحه شناسايی بايد در محل مناسب ديگری نظير اطراف دريچه آدم‌رو حك گردد.
بخش 3 - مدارك ومشخصات مولد بخار
ماده 6: هر مولد بخار بايد دارای گواهينامه ای كه شامل كليه مدارك و مشخصات فنی كه از طرف سازنده بكار رفته و همچنين محاسبات فنی و ابعاد و اطلاعاتی كه با لوحه شناسايی تطبيق نمايد باشد.
ماده 7: گواهينامه مذكور در ماده 6 بايد شامل كليه آزمايش‌های (مخرب و غير مخرب) كه در حين ساختمان مولد بخار روی مصالح و خود آن بعمل آمده است باشد.
ماده 8: گواهينامه مذكور بايد درتمام مدت در كارخانه نگهداری و در صورت مطالبه بازرسان كار ارائه گردد.
بخش 4 - بازرسی
ماده 9: مولد بخار بايد از داخل و خارج به وسيله بازرسان بصير كه از طرف مقام صلاحيتدار اجازه داشته باشند به ترتيب زير بازرسی گردد.
الف - درحين ساخت.
ب - بعد از نصب و قبل از آنكه به كارانداخته شود.
ج - پس از هر نوع تعمير اساسی يا تجديد ساختمان و قبل از راه اندازی مجدد.
د - منظماً در فواصل كمتر از 12 ماه.
ماده10: هرموقع كه ازطرف مقامصلاحيتدار دستوربازرسیداخليمولد بخار صادر شود مالك يا بهرهبردار موظف است برای موعد تعيينشده دستگاه را تخليه، سرد، باز و شستشو نمايد.
ماده 11: در مورد مولدهای بخار با اجاق داخلی لازم است برای تسهيل عمل بازرسی قطعات شبكه و همچنين مقداری از آجرهای نسوز دور دهانه و قطعات ديگری كه مزاحم بازرسی مورد نظر باشد برداشته شود.
ماده 12: برای آزمايش آبسرد (هيدرواستاتيك) فشار آزمايش نبايد از يك برابر و نيم حداكثر فشار موثر مجاز مولد بخارا تجاوز نمايد و اين آزمايش طبق ترتيباتی كه از طرف مقام صلاحيتدار داده میشود بايد صورت گيرد. علاوه بر آزمايش هيدرواستاتيك لازمست قسمت‌هايی كه درآنها قطعات تقويتی جوشكاری شده و در آزمايش فوق معايب آنها معمولا ظاهر نمیگردد از طريق سوراخهايی كه به اين منظور در قطعات تقويتی تعبيه گرديده آزمايش لازم به عمل آيد.
ماده 13: برای آزمايش هيدرواستاتيك لازمست سوپاپ‌های اطمينان برداشته شود و محل آنها به وسيله در پوش با مقاومت كافی مسدود گردد.
ماده 14: پس از آزمايش آب سرد طبق ماده 12 بايد مجدداً سوپاپ‌های اطمينان را سوار نموده دستگاه را بافشار عادی مربوطه برای مطمئن شدن از صحت كار سوپاپ‌های اطمينان آزمايش نمود.
ماده 15: چنانچه در اثر بازرسی معلوم گردد كه بكار انداختن دستگاه اطمينان بخش نيست و يا آنكه دستگاه مجهز به لوازم حفاظتی كامل نبوده و يا اين لوازم به نحو صحيح تنظيم و ترتيب داده نشده تا زمانی كه نقائص فوق الذكر مرتفع نگردد به كار انداختن دستگاه ممنوع خواهد بود.
ماده 16: در صورتی كه در ضمن بازرسی معايب و فرسودگیهايی مشاهده گردد كه احتمال انفجار دستگاه برود لازمست فشار مجاز دستگاه را به حد كافی تقليل دهند تا از امكان خطر احتمالی جلوگيری شود و اين تقليل فشار بايد با رعايت مدت كاركرد وميزان فرسودگی دستگاه تعيين گردد.
ماده 17: نكاتی كه در حين بازرسی بايد رعايت شوند عبارتند از:
الف - امتداد شعله بايد در محور كوره قرار گيرد.
ب- دستگاه‌های تنظيمكننده سطح‌آب در وضعيت پايين و بالا بايدبهنحو مطلوب عملنمايد.
ج - حصول اطمينان از احتراق كامل.
د - حصول اطمينان از صحت كار كليه سيستمهای خود كار.
هـ - انجام ساير آزمايش‌های ضروری.
ماده 18: ولتاژ چراغهای الكتريكی دوره گرد يا ابزارهای برقی دستی كه برای بازرسی يا تعميرات مولد بخار به كار برده میشود نبايد از 24 ولت تجاوز كند (به استثنای دستگاه جوشكاری الكتريكی).
منبع: hseexpert.com